Исландские сказки / Íslensk ævintýri - Вадим Грушевский

Samt herðir hann upp hugann, fer beinlínis til prests, kveður hann svo kurteislega sem hann getur, biður hann fyrir alla muni að reiðast sér ekki og greiða eitthvað úr vandræðum sínum, segist hafa farið móti boði hans inn í borgina og ekki getað komist undan kóngsdóttur að hún fengi trippið.

Klerkur atyrðir nú ekki drenginn (священник не стал бранить: «не бранит» парня; atyrða – ругать; укорять), en fer frá honum (а отходит от него), kemur aftur (и возвращается) og hefur með sér kylfu eina ekki alllitla (с одной довольно большой дубинкой; kylfa – дубинка; палка; клюшка; alllítill – довольно маленький; all– – довольно) sem hann fær drengnum (которую вручает парню). Hann getur ekkert (он не говорит ничего) um til hvers hún eigi að brúkast (о том, как ей надо пользоваться; brúka – пользоваться) eða hvað hún vinni (или какой в ней толк: «как она работает»), en til þess hún gjöri það (но чтобы она сделала то) sem henni sé ætlað (что от неё требуется; ætla e-m e-ð – предъявлять к кому-л. какие-л. требования) þá eigi að segja (тогда нужно сказать): „Upp, upp (вверх, вверх), kylfa (дубинка), upp, upp (вверх, вверх), þegar þú mátt (как только сможешь; þegar – сразу; тотчас; уже; когда; mega – мочь).“

Klerkur atyrðir nú ekki drenginn, en fer frá honum, kemur aftur og hefur með sér kylfu eina ekki alllitla sem hann fær drengnum. Hann getur ekkert um til hvers hún eigi að brúkast eða hvað hún vinni, en til þess hún gjöri það sem henni sé ætlað þá eigi að segja: „Upp, upp, kylfa, upp, upp, þegar þú mátt.“

Prestur tekur drengnum engan vara fyrir að koma í konungsborg (пастор /на этот раз/ не увещевает паренька не заходить в королевский замок), en biður dreng vel að lifa (а желает ему удачи: «жить хорошо») og lætur hann fara á stað (и отправляет его восвояси). Drengur er nú allkátur (мальчик очень обрадовался: «теперь весь довольный»), heldur leiðar sinnar beint í borgina (держит путь прямиком в замок) og hugsar (полагая) að nú skuli hann finna kóngsdóttur (что теперь-то навестит он принцессу) fyrst honum hafi ekki verið tekinn vari fyrir að koma í þá skrautlegu borg (раз уж его не предупредили не заходить в этот великолепный замок; fyrst – поскольку; skrautlegur – прекрасный; красочный; skraut – украшение).

Prestur tekur drengnum engan vara fyrir að koma í konungsborg, en biður dreng vel að lifa og lætur hann fara á stað. Drengur er nú allkátur, heldur leiðar sinnar beint í borgina og hugsar að nú skuli hann finna kóngsdóttur fyrst honum hafi ekki verið tekinn vari fyrir að koma í þá skrautlegu borg.

Þegar drengurinn er kominn inn í borgina (когда парень зашёл в замок) þarf hann ekki að hafa mikið fyrir að finna kóngsdóttur (ему не потребовалось много времени, чтобы разыскать принцессу). Hún hefur augastað á þeim gamla skiptavin sínum (она глаз не спускала со своего давнего знакомого; hafa augastað á e-u – не спускать глаз с чего-л.; жаждать чего-л.; skiptavinur – клиент; skipti – обмен; общение; vinur – приятель) og sér hvar hann fer (и наблюдала за его передвижениями: «где он ходит»); hugsar hún nú gott til (обрадовалась она; hugsa gott til e-s – надеяться на что-л.; предвкушать что-л.) og fer að finna hann (и выходит ему навстречу). Hún spyr hann ennþá (спрашивает она у него опять) hvað hann sé að fara (что у него нового: «чем он занимается») og segir hann henni eins og var (и говорит он её, как есть), að hann hafi farið í nauðsyn föður síns til að finna prestinn sinn (мол, ходил он по просьбе: «необходимости» своего отца к пастору; nauðsyn – необходимость; потребность; нужда; nauð – нужда; бедствие; трудность) og hafi hann hjálpað sér um kylfu þessa (и помог тот ему этой дубинкой) sem ekki þurfi að segja annað við (которой только и нужно сказать) þegar hún eigi að starfa (когда её надо в дело пустить): „Upp, upp, kylfa, upp, upp (вверх, дубинка, вверх, вверх), þegar þú mátt (как только сможешь).“

Þegar drengurinn er kominn inn í borgina þarf hann ekki að hafa mikið fyrir að finna kóngsdóttur. Hún hefur augastað á þeim gamla skiptavin sínum og sér hvar hann fer; hugsar hún nú gott til og fer að finna hann. Hún spyr hann ennþá hvað hann sé að fara og segir hann henni eins og var, að hann hafi farið í nauðsyn föður síns til að finna prestinn sinn og hafi hann hjálpað sér um kylfu þessa sem ekki þurfi að segja annað við þegar hún eigi að starfa: „Upp, upp, kylfa, upp, upp, þegar þú mátt.“

Kóngsdóttir ímyndar sér nú (принцесса воображает себе) að það muni vera einhver furðuverk (что есть какое-то чудо; furðuverk – чудо; furða – удивление; чудо; verk – работа; произведение) sem kylfan eigi að gjöra (которое дубинка должна сотворить) og falar í ósköpum kylfuna (и стала выпрашивать: «выпрашивает» дубинку за большие деньги; ósköp – злая судьба; что-л. ужасное; огромное количество; sköp – судьба). Það fer á sömu leið sem fyrri (и случается всё так, как и раньше), að hann selur kóngsdóttir kylfuna (что он продаёт дубинку принцессе), en fer með borgunina heim í kot til karlsins föður síns (и направляется с деньгами домой в хижину к старику, отцу своему; borgun – плата).

Kóngsdóttir ímyndar sér nú að það muni vera einhver furðuverk sem kylfan eigi að gjöra og falar í ósköpum kylfuna. Það fer á sömu leið sem fyrri, að hann selur kóngsdóttir kylfuna, en fer með borgunina heim í kot til karlsins föður síns.

Eftir að kóngsdóttir er búin að eignast alla þessa gripi (после того как принцесса завладела всеми этими диковинками: «предметами»; eignast e-ð – завладеть чем-л.) kemur hún að máli við föður sinn (пришла она поговорить со своим отцом) og biður hann (и просит его) að leyfa sér að stofna til voldugrar veislu (позволить ей устроить большой пир; voldugur – могущественный; огромный). Kveðst hún vilja reyna gripi sína (говорит, что хочет испробовать свои приобретения) og láta aðra sjá (и показать другим) hvílíka dýrgripi hún eigi (какие чудесные вещи у неё есть; dýrgripur – сокровище; dýr – дорогой; gripur – предмет). Konungur lætur þetta eftir henni (король позволяет её это) og býður til veislunnar miklu og mörgu stórmenni (и приглашает на пир много знатных людей; stórmenni – аристократ; благородный человек; знать; stór – большой).

Eftir að kóngsdóttir er búin að eignast alla þessa gripi kemur hún að máli við föður sinn og biður hann að leyfa sér að stofna til voldugrar veislu. Kveðst hún vilja reyna gripi sína og láta aðra sjá hvílíka dýrgripi hún eigi. Konungur lætur þetta eftir henni og býður til veislunnar miklu og mörgu stórmenni.

Boðsfólkið kemur á tilteknum tíma (приглашённые пришли в назначенный час; boðfólk – приглашённые; boð – приглашение; fólk – народ; люди; tiltaka – назначать; устанавливать) og þegar það er komið (и когда они прибыли) er sú stóra höll konungsins alskipuð (стало в большом королевском дворце яблоку негде упасть; alskipaður – полностью занятый; skipa – занимать). Konungsdóttir kemur á settum og réttum tíma með dúkinn (принцесса появляется минута в минуту со скатертью; settur – установленный; setja – устанавливать; réttur – точный), óskar nú á hann einum réttinum í þetta sinn (и просит сначала одно яство: «желает одно блюдо в этот раз»; óska – желать), öðrum í hitt sinnið (потом другое: «другое в тот раз») og svo koll af kolli (и так одно за другим), bæði vín og vistir (и вино, и еда; bæði … og – как … так и; vín – вино; водка; vist – еда; провиант; продовольствие), þangað til enginn þykist geta neytt meiri matar eða drykkjar (пока никто уже не мог ни есть, ни пить: «пока уже никому не казалось, что возможно употребить больше еды или напитков»; neyta – употреблять /пищу/; drykkur – напиток).

Boðsfólkið kemur á tilteknum tíma og þegar það er komið er sú stóra höll konungsins alskipuð. Konungsdóttir kemur á settum og réttum tíma með dúkinn, óskar nú á hann einum réttinum í þetta sinn, öðrum í hitt sinnið og svo koll af kolli, bæði vín og vistir, þangað til enginn þykist geta neytt meiri matar eða drykkjar.

En þegar máltíðinni var lokið (а когда ужин закончился; máltíð – завтрак; обед; ужин; mál – еда; завтрак и ужин; tíð – время) og fara átti að skemmta boðsmönnum (и пришло время: «нужно было начинать» развлекать гостей; skemmta e-m – развлекать кого-л.; boðsmaður – гость) sækir kóngsdóttir trippið (пошла принцесса за лошадкой) og leiðir það inn í höllina (заводит её во дворец) og segir (и говорит): „Hriss-trippa (встряхнись, лошадка), hriss-trippa (встряхнись, лошадка),“ og þá hristir trippið sig (и вот лошадка встряхнулась), en peningarnir velta út úr því á allar hliðar (и стали из неё деньги сыпаться во все стороны).

En þegar máltíðinni var lokið og fara átti að skemmta boðsmönnum sækir kóngsdóttir trippið og leiðir það inn í höllina og segir: „Hriss-trippa, hriss-trippa,“ og þá hristir trippið sig, en peningarnir velta út úr því á allar hliðar.

Þykir mönnum mikils vert um þetta (гости очень впечатлились; þykja mikils vert um e-ð – придавать большое значение чему-л.; verður – достойный; ценный) og eru mjög kátir (и сильно обрадовались). En nú á samt að auka fögnuðinn (и вот в разгар веселья; auka – повышать; fögnuður – радость; веселье) og því sækir kóngsdóttir kylfuna (/и поэтому/ пошла принцесса за дубинкой), ber hana inn í höllina (вносит её во дворец) og segir við hana (и говорит ей): „Upp, upp, kylfa, upp, upp (вверх, вверх, дубинка, вверх, вверх), þegar þú mátt (как только сможешь).“ Á sömu stundu tekst kylfan á loft (в ту же самую секунду поднимается дубинка в воздух) og rotar á svipstundu hvert mannsbarn (да как принялась дубасить всех людей; rota – оглушать или убивать /ударом по голове/; á svipstundu – мгновенно; svipstund – момент; миг; мгновение; svipa – двигаться быстро и бесшумно; мерцать; svipur – быстрое движение; мгновение; stund – промежуток времени; mannsbarn – человек; maður – человек; barn – дитя) sem í höllinni var (что во дворце были) nema kóngsdóttur (кроме принцессы).

Þykir mönnum mikils vert um þetta og eru mjög kátir. En nú á samt að auka fögnuðinn og því sækir kóngsdóttir kylfuna, ber hana inn í höllina og segir við hana: „Upp, upp, kylfa, upp, upp, þegar þú mátt.“ Á sömu stundu tekst kylfan á loft og rotar á svipstundu hvert mannsbarn sem í höllinni var nema kóngsdóttur.